Page 24 - Mayıs 2022 Lokum Çocuk ve Edebiyat Dergisi
P. 24

Çocuk ve Edebiyat Dergisi


                          Merve Ketenci
                            @mervektncc


                          ERKEN ÇOCUKLUK DÖNEMİNDE DOĞA









                                                   “Çocuk ve doğa hareketi şu temel fikirden güç alıyor:
                                                                                                                              Doğada  bulunma  ile  birlikte  doğada  oyun
               Doğadaki çocuk, soyu tehlike altında olan bir türdür ve çocukların sağlığı ile yeryüzünün                   oynayan  çocuklar,  grup  oyunlarında  işbirli-
                                                                    sağlığı birbirine sıkı sıkıya bağlıdır.”
                                                                                                                           ği  kurmak  amacıyla  birbirleri  hakkında  olum-
                                                                                          Richard Louv                     lu  duygular  oluşturmaktadır.  Doğal  ortamlar
                                                                                                                           çocukların  aralarındaki  sosyal  etkileşimi  de
            Doğa  her  canlıyı  içinde  barındırdığı  gibi,  farkındalık,  mantık,  problem  çözme  gibi  pek              olumlu  yönde  etkilemektedir.  Sürdürülebilirlik,
         çocuklar  da  doğanın  bir  parçasıdır.  Erken  ço-  çok  becerisine  de  destek  vermektedir.  Ayrıca            geri dönüşüm, iklim farkındalığı gibi konularda
                                                                                                                                                   şiir
         cukluk dönemi, çevreye ve doğaya karşı olumlu  doğanın  içinde  çocuk  kendini  özerk  ve  ba-                    çocukları  düşünmeye  yönlendiren  doğa,  etik
         tutum  ve  davranışların  geliştiği,  temel  kavram-  ğımsız  hissettiği  için  sosyal  gelişimi  de  des-        değerleri  de  kazanma  deneyimi  fırsatları  sun-
         lar  ve  bilimsel  süreç  becerilerinin  kazanıldığı,  teklenmektedir.  Doğayla  etkileşimin  akademik            maktadır. Araştırmalar, çocukların doğa ile ara-
         deneyimlerle  dolu,  önemli  bir  dönemdir(Yaşar,  başarılara  etkisini  ölçmek  amacıyla  yapılan                larında güçlü koruyucu eğilim yaratan duygusal
         İnal,  Kaya  ve  Uyanık,  2012).  Bu  dönemde,  geli-  çalışmalar, etkileşim arttıkça akademik başarı-            bir bağa sahip olduklarını göstermektedir(Rios
         şimsel özellikleri nedeniyle oldukça meraklı olan  ların  da  arttığını  ifade  etmektedir(Akt.  Eminel           and Menezes, 2017).
         çocuklar onları çevreleyen dünya hakkında so-     Kutay, 2019; Wells, 2000;Taylor vd., 2002). Dikkat
         rular  sorarak  ve  araştırmalar  yaparak  çevreyi  eksikliği  ve  hiperaktivite  bozukluğu(DEHB)  ile
         keşfetmeye çalışırlar.                            doğa üzerinde yapılan çalışmaların sonucun-
                                                           da, DEHB bulunan çocuklar çevrelerinde bulu-
            Doğanın çocuklara fiziksel, bilişsel, sosyal ve
         daha pek çok açıdan sağladığı katkılar yapılan    nan yeşil bir alanda 20 dakikalık bir yürüyüş ile
                                                           alınan  ilaçlara  oranla  odaklanma  testlerinde
         çalışmalarla da desteklenmiştir(Kellert, 2002;Ta-
         lay vd., 2010; Yoleri, 2012; Yaşar vd., 2012; Chawla,   daha  etkili  sonuçlar  alındığı  görülmüştür(Akt.
                                                           Chawla, 2015; Taylor ve Kuo, 2009). Okul bahçe-
         2015;Mol, 2019).
                                                           lerinin  yeşil  alanlarının  arttırılarak  iki  okul  ile
            Çocukların doğa ile ilişkilerinin kurulması, ço-  birlikte yapılan başka bir çalışmada ise çocuk-
         cukların fiziksel sağlıklarını, bilişsel işlevlerini ve  ların  artan  yeşil  alanlara  sahip  olan  okulda
         öz denetimlerinin yanı sıra diğer canlı türleri ve  daha düşük strese sahip olduğu görülmüştür(-
         doğal dünya ile ilişki kurmalarını, ekolojik bilinç  Kelz vd., 2015).
         kazanmalarını  etkilemektedir.  Doğanın  içinde
         düzenli olarak zaman geçiren çocukların, daha
         gelişmiş  motor,  denge  kurma  ve  koordinasyon
         becerilerine sahip oldukları ve daha az sıklıkta
         hastalığa  yakalandıkları  belirtilmektedir(White,                                                                                                                    Ancak şehirleşme ve yeşil alanların azalma-
         2004).                                                                                                                                                             sı  ile  birlikte  çocukların  doğada  geçirdikleri
            Doğanın  fiziksel  gelişimine  sağladığı  yarar-                                                                                                                zaman da çeşitli faktörlerin etkisi ile azalmış-
         ların yanı sıra yapılan çalışmalar göz rahatsız-                                                                                                                   tır. Richard Louv’un Doğadaki Son Çocuk(Last
         lıklarında  da  etkili  olduğunu  göstermektedir.                                                                                                                  Child in the Woods) kitabında da ele aldığı gibi,
         Nowak(2004)’ın  yaptığı  bir  çalışmada,  doğada                                                                                                                   şehirlerde  yaşayan  çocukların  özgürce  keşif
         geçirilen zaman ile çocukların miyop rahatsızlı-                                                                                                                   yapacakları  alanların  kaybolması,  çocukla-
         ğı olma oranlarının azaldığı vurgulanmıştır.                                                                                                                       rın iç mekanlara çekilmesi ile Doğa Yoksunlu-
            Doğada zaman geçirmek çocukların gözlem,


                                                                                                                                                                                                                   yazı   • 25er   •
        24 •   www.lokumdergi.com                                                                                                                                                                            içindekil
   19   20   21   22   23   24   25   26   27   28   29