Page 25 - Mayıs 2022 Lokum Çocuk ve Edebiyat Dergisi

Çocuk ve Edebiyat Dergisi

Merve Ketenci
@mervektncc

ERKEN ÇOCUKLUK DÖNEMİNDE DOĞA

“Çocuk ve doğa hareketi şu temel fikirden güç alıyor:
Doğada bulunma ile birlikte doğada oyun
Doğadaki çocuk, soyu tehlike altında olan bir türdür ve çocukların sağlığı ile yeryüzünün oynayan çocuklar, grup oyunlarında işbirli-
sağlığı birbirine sıkı sıkıya bağlıdır.”
ği kurmak amacıyla birbirleri hakkında olum-
Richard Louv lu duygular oluşturmaktadır. Doğal ortamlar
çocukların aralarındaki sosyal etkileşimi de
Doğa her canlıyı içinde barındırdığı gibi, farkındalık, mantık, problem çözme gibi pek olumlu yönde etkilemektedir. Sürdürülebilirlik,
çocuklar da doğanın bir parçasıdır. Erken ço- çok becerisine de destek vermektedir. Ayrıca geri dönüşüm, iklim farkındalığı gibi konularda
şiir
cukluk dönemi, çevreye ve doğaya karşı olumlu doğanın içinde çocuk kendini özerk ve ba- çocukları düşünmeye yönlendiren doğa, etik
tutum ve davranışların geliştiği, temel kavram- ğımsız hissettiği için sosyal gelişimi de des- değerleri de kazanma deneyimi fırsatları sun-
lar ve bilimsel süreç becerilerinin kazanıldığı, teklenmektedir. Doğayla etkileşimin akademik maktadır. Araştırmalar, çocukların doğa ile ara-
deneyimlerle dolu, önemli bir dönemdir(Yaşar, başarılara etkisini ölçmek amacıyla yapılan larında güçlü koruyucu eğilim yaratan duygusal
İnal, Kaya ve Uyanık, 2012). Bu dönemde, geli- çalışmalar, etkileşim arttıkça akademik başarı- bir bağa sahip olduklarını göstermektedir(Rios
şimsel özellikleri nedeniyle oldukça meraklı olan ların da arttığını ifade etmektedir(Akt. Eminel and Menezes, 2017).
çocuklar onları çevreleyen dünya hakkında so- Kutay, 2019; Wells, 2000;Taylor vd., 2002). Dikkat
rular sorarak ve araştırmalar yaparak çevreyi eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu(DEHB) ile
keşfetmeye çalışırlar. doğa üzerinde yapılan çalışmaların sonucun-
da, DEHB bulunan çocuklar çevrelerinde bulu-
Doğanın çocuklara fiziksel, bilişsel, sosyal ve
daha pek çok açıdan sağladığı katkılar yapılan nan yeşil bir alanda 20 dakikalık bir yürüyüş ile
alınan ilaçlara oranla odaklanma testlerinde
çalışmalarla da desteklenmiştir(Kellert, 2002;Ta-
lay vd., 2010; Yoleri, 2012; Yaşar vd., 2012; Chawla, daha etkili sonuçlar alındığı görülmüştür(Akt.
Chawla, 2015; Taylor ve Kuo, 2009). Okul bahçe-
2015;Mol, 2019).
lerinin yeşil alanlarının arttırılarak iki okul ile
Çocukların doğa ile ilişkilerinin kurulması, ço- birlikte yapılan başka bir çalışmada ise çocuk-
cukların fiziksel sağlıklarını, bilişsel işlevlerini ve ların artan yeşil alanlara sahip olan okulda
öz denetimlerinin yanı sıra diğer canlı türleri ve daha düşük strese sahip olduğu görülmüştür(-
doğal dünya ile ilişki kurmalarını, ekolojik bilinç Kelz vd., 2015).
kazanmalarını etkilemektedir. Doğanın içinde
düzenli olarak zaman geçiren çocukların, daha
gelişmiş motor, denge kurma ve koordinasyon
becerilerine sahip oldukları ve daha az sıklıkta
hastalığa yakalandıkları belirtilmektedir(White, Ancak şehirleşme ve yeşil alanların azalma-
2004). sı ile birlikte çocukların doğada geçirdikleri
Doğanın fiziksel gelişimine sağladığı yarar- zaman da çeşitli faktörlerin etkisi ile azalmış-
ların yanı sıra yapılan çalışmalar göz rahatsız- tır. Richard Louv’un Doğadaki Son Çocuk(Last
lıklarında da etkili olduğunu göstermektedir. Child in the Woods) kitabında da ele aldığı gibi,
Nowak(2004)’ın yaptığı bir çalışmada, doğada şehirlerde yaşayan çocukların özgürce keşif
geçirilen zaman ile çocukların miyop rahatsızlı- yapacakları alanların kaybolması, çocukla-
ğı olma oranlarının azaldığı vurgulanmıştır. rın iç mekanlara çekilmesi ile Doğa Yoksunlu-
Doğada zaman geçirmek çocukların gözlem,

yazı • 25er •
24 • www.lokumdergi.com içindekil